Harde cijfers: oorlog, terrorisme en moord nemen al jaren af

Date: 30 april 2016

UN revolver

We worden alsmaar banger voor oorlog en geweld. Daarvoor is weinig reden, de kans om te sterven door kogels of granaten neemt zienderogen af. Hoog tijd om te achterhalen waaróm we zo bang zijn, wat de rol van sommige media daarin is en welke politieke partijen er de meeste vruchten van plukken. Vervolgens zouden we er goed aan doen om desbetreffende media en politici heel wat minder aandacht te geven.

Ralf Bodelier. Regionale kranten, februari & april 2016

Sinds de aanslagen in Brussel patrouilleren zwaarbewapende politiemensen door de Belgische steden. Ook in Nederlandse winkelstraten lopen sinds kort agenten met machinepistolen. Frankrijk zit al maandenlang al in de noodtoestand.

We zijn bang. Want, zo wordt ons verteld: de wereld staat in brand. En voor wie door een aanslag, een overval of een bombardement wordt geraakt, is dat natuurlijk ook zo. De werkelijkheid is echter dat onze wereld, Europa en Nederland incluis, een heel stuk minder gewelddadig is dan, pak ‘m beet, 25 jaar geleden. Misschien was er wel nooit zo weinig geweld dan vandaag. Dat staat haaks op onze intuïtie, maar het blijkt wel uit de koele cijfers.

Eerst de wereld buiten Europa. Daar worden op dit moment elf grote gewapende conflicten uitgevochten, waarvan de oorlog in Syrië en Irak de meest bloederige is. Dat zijn er elf teveel, maar rond 1990 waren het er nog 26.

Bovendien worden onze oorlogen minder dodelijk. In de jaren ‘50 stierven wereldwijd 22 op de 100 duizend mensen door oorlogsgeweld, inclusief terrorisme. In de jaren ’80 zakte dat tot vijf. En vandaag, in 2016, staat de teller op 1,5 oorlogsdode per 100 duizend mensen. En ook al is nog steeds elke dode er een teveel, juist deze daling in oorlogen en oorlogsdoden is ronduit bemoedigend.

Voor ‘gewone’ moord en doodslag, wereldwijd, gelden vergelijkbare cijfers. In de meeste landen, zo ontdekten criminologen daalt het aantal moorden jaar in, jaar uit. Vooral in de Verenigde Staten gaat de daling hard. Daar werden rond 1990 nog 8 op de 100 duizend mensen vermoord. Vandaag zijn dat er 4 op de 100 duizend.

Hetzelfde geldt voor de Europese Unie: in de afgelopen 15 jaar, van de aanslagen op elf september 2001 in New York tot en met de aanslagen in Brussel van afgelopen maand, stierven in de EU 577 mensen door terroristisch geweld. In periode 1985 tot 2000, dus uit de 15 jaar die daaraan vooraf gingen, vermoordden terroristen in Europa echter nog 2.120 mensen. En dat waren dan de jaren die we ons herinneren als de saaie jaren ’80 en de optimistische jaren ’90. Het is een gewaagde vergelijking: terwijl sinds 2001 577 Europeanen stierven door terrorisme, vielen rond de 450.000 doden in het verkeer.

Afbeelding1
Hoe het aantal oorlogsdoden afnam:
in 1950 telde de wereld nog 569 duizend oorlogsdoden
De Koude Oorlog was heter dan we denken
. In 1970 vielen 242 duizend doden.
Halverwege de jaren ’90 werd oorlogvoeren impopulair. In 2015 vielen rond de 102 duizend oorlogsdoden.*

In Nederland zijn de verhoudingen nog interessanter. Hier stierf in de afgelopen 15 jaar één man –Theo van Gogh- door de hand van een islamist, terwijl bijna 13 duizend mensen omkwamen in het wegverkeer. Daarbij verloren rond de 2500 Nederlanders het leven omdat automobilisten onder invloed waren van drank of drugs. Daarmee was de kans om in Nederland te sterven door een terroristische aanslag tot nu toe 13 duizend keer (!) kleiner dan door een auto-ongeluk. En toch houdt niet de dodelijkheid van het autoverkeer ons dag-in, dag-uit bezig, maar de angst voor terrorisme.

Afgezien van de moord op Theo van Gogh, moeten we voor de laatste terroristische aanslag in Nederland meer dan een kwart eeuw teruggaan. In 1990 schoot de Ierse terreurclub IRA in Roermond twee Australiërs dood. Daarvoor, in de jaren ’70 en ’80 stierven in Nederland nog dertig mensen in zeventig aanslagen door meerdere terroristische organisaties.

Niet alleen terrorisme, ook moord is sinds de jaren ’90 fors afgenomen. In die jaren ’90 werden in Nederland gemiddeld 250 mensen per jaar vermoord, tegenwoordig zijn dat er 120. En ook al zijn, wederom, 120 moorden er nog steeds 120 teveel, de aantallen en percentages dalen, en dat is goed nieuws.

Het wordt tijd om tot bezinning te komen. Om te erkennen dat we veel veiliger zijn dan een kwart eeuw geleden. Dat we veiliger zijn dan in een tijd die we ons, vreemd genoeg, herinneren als rustig, vredig en geborgen. We moeten proberen te achterhalen waaróm we zo bang zijn, wat de rol van sommige media daarin is en welke politieke partijen er de meeste vruchten van plukken. Vervolgens zouden we er goed aan doen om desbetreffende media en politici heel wat minder aandacht te geven.

* update februari 2021:
stierven in 2015 nog 102.000 doden in oorlogsgeweld, in 2020 waren het 49.000 doden.
het aantal moorden in Nederland is met 120 slachtoffers in 2015 niet verder gedaald.
terrorisme is in (Nederland en) Europa fors afgenomen: van 171 doden in 2015 tot 38 in 2020

11 Responses

  1. Jan Weeda schreef:

    Belangrijk dat dit nieuws ons bereikt, keer op keer. Als maar op zoek naar onze bedreigingen, vanuit de overlevingsmodus, zullen we die ook steeds blijven vinden. Het ontneemt mensen moed en kracht om door te gaan met een positieve instelling te bouwen aan een vriendelijker wereld. Fundament daarvoor zal een gelijker verdeling van welzijn en welvaart zijn.
    Er is veel te doen, laten we aan de slag gaan.

  2. Rob schreef:

    Toch heb je me niet gerust gesteld.

    Je hebt veel bronnen weergegeven. En toch zeg ik dat 2016 t.o.v. 2015 een stuk onveiliger was. En wel in de vorm van wereldwijde toename van 1,68 aanslagen per week.

    Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_terroristische_aanslagen

    Verkeersslachtoffers, moorden, ongelukken, huishoudelijke ongelukjes, vliegtuigongelukken enzovoort zijn van alle tijden.

    Als we het hebben over extra aanslagen, dan is dat gestegen het afgelopen jaar. 2004 – 2007 was ook onrustig. Maar de afgelopen 2 jaar is het toegenomen.
    En 1 dode is 1 dode teveel, als er geweld aan te pas komt en er weer een onschuldige wordt getroffen.

    Nederland is er tot nu toe goed van afgekomen. Maar dat betekent niet dat je niet alert moet zijn.

    Rob

  3. Ralf Bodelier schreef:

    Dag Rob

    Met je eindconclusie ben ik het natuurlijk helemaal eens. We moeten er alles aan doen om het islamistisch terrorisme terug te dringen en de oorlogen in de Arabische wereld in te dammen, net zoals we ooit, in de jaren ’50 het communisme via ‘containment’ probeerden in te dammen.

    Mijn stukken, zoals dat uit april van vorig jaar, (waar jij nu op reageert) zijn ook niet bedoeld om het gevaar te ontkennen of bagatelliseren. Integendeel. Ik vind wel dat we nu teveel in de greep zijn van de angst, terwijl we juist het hoofd koel moeten houden.

    wat betreft de laatste cijfers: die hebben we vorige week bij elkaar geraapt, zie:
    http://www.worldsbestnews.nl/wereldwijd-minder-oorlog-en-terreur/

    Dank je wel voor je reactie

  4. Remco Schuurbiers schreef:

    Beetje benieuwd of die 1.300.000 miljoen verkeersdoden niet in een keer een wereldwijd cijfer is.. Ik zie een daling van jaarlijks 50.000 naar 26.000 en dat opgeteld is nooit 1.3 miljoen… daar het een Europees cijfer moeten staan.

    • Ralf Bodelier schreef:

      Dag Remco

      je hebt helemaal gelijk, ik maakte een rekenfout: met een gemiddeld aantal van 30 duizend kunnen het idd nooit meer zijn dan een plm 450 duizend. Ik herstel het meteen. Dank je wel voor je opmerkzaamheid

      Vriendelijke groet, Ralf

  5. Willem schreef:

    En de moord op Pim Fortuin? In welke cathegorie valt die? Ik ben verbaasd dat ik die hier niet genoemd zie,..Dat wekt de indruk dat je die moord niet zo erg vindt als die op Theo van Gogh…..Ik had graag gezien dat je die moorden allebei als terrorisme bestempeld had…

    • Ralf Bodelier schreef:

      Beste Willem

      ik vind alle moorden even erg. Nee, het punt is dat volgens formele definities van terrorisme de moord op Fortuyn een ‘politieke moord’ was en een geen terroristische aanslag. Terrorisme is wanneer je iets gruwelijks doet om er anderen angst mee aan te jagen en zo een land te destabiliseren. Dat was ook het doel van de moordenaar van Van Gogh. Voor zover we weten had de moordenaar van Fortuyn dat doel niet. Dat doet natuurlijk niets af aan de volstrekte verwerpelijkheid ervan. Maar wanneer ik cijfers tussen landen wil vergelijken, kan ik dat alleen doen wanneer ik dezelfde definities hanteer.

      Dank voor je bericht, Ralf

  6. tibi schreef:

    “We moeten proberen te achterhalen waaróm we zo bang zijn”

    het zou natuurlijk zo kunnen zijn dat mensen nu eenmaal altijd voor een bepaald deel angstig zijn. en dat bij dit angstgevoel een oorzaak gezocht wordt. uit de psychologie blijkt namelijk dat onze ratio soms pas na het gevoel komt en niet andersom.

    dus hoe veilig het is maakt dan niet uit mensen blijven net zo angstig het wordt alleen steeds moeilijker om een oorzaak te vinden.

  7. Jaime schreef:

    Ik snap het gevoel van angst helemaal niet. Opgegroeid in de jaren 90. Tiener zijn in de jaren 90, zat vol geweld en zelden werd er iemand vervolgd. Nu met alle camera bewaking, snelle verspreiding van social media berichten is dat wel anders.
    De kans dat je beroofd werd, of vooral mishandled werd was in de jaren 90 toch wel veel meer aanwezig. Zeker het straat drugs gebruik was veel prominenter. Junkies en alcolisten waren in de binnensteden veel prominenter aanwezig. Het is nu een hele prettige samenleving. De charmes zijn wel weggenomen, leven in een wollen watten land heeft z’n prijs.

Leave a Reply to Ralf Bodelier

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.

single.php